Na de val van het Nederlands kabinet staat vandaag een Kamerdebat op de agenda waarin duidelijk moet worden wat het demissionaire kabinet de komende maanden nog mag doen. De val kwam volgens velen op een ongelukkig moment: Nederland staat voor grote binnenlandse uitdagingen én internationale verplichtingen, zoals de NAVO-top eind juni in Den Haag.

De coalitie viel uiteen na het vertrek van de PVV-bewindslieden. Vicepremier Van Hijum noemt de demissionaire status van het kabinet "een realiteit die we moeten aanvaarden". Premier Schoof benadrukt echter dat het kabinet niet stil wil vallen op belangrijke thema's zoals veiligheid, woningbouw, stikstof en migratie: “Deze vraagstukken vragen om daadkracht en niet om uitstel.”

Wat mag een demissionair kabinet wel of niet?

Een demissionair kabinet mag alleen lopende zaken afhandelen. Voor nieuwe of omstreden besluiten is toestemming van de Tweede Kamer nodig. Tijdens het debat vandaag bespreekt de Kamer welke onderwerpen als "controversieel" worden verklaard. Zulke onderwerpen worden dan opgeschort tot na de verkiezingen en een nieuw kabinet is gevormd.

In commissievergaderingen wordt een voorlopige lijst met controversiële onderwerpen opgesteld, die vervolgens in de plenaire vergadering wordt vastgesteld. Deze lijst is dynamisch: fracties kunnen later alsnog voorstellen doen om onderwerpen te schrappen of juist toe te voegen, mits daar steun voor is.

Belangrijke dossiers in de wacht?

Het is de verwachting dat veel beleid tijdelijk stil komt te liggen, zeker nu de verkiezingen waarschijnlijk pas in oktober plaatsvinden. Toch zijn er thema’s die geen uitstel verdragen. Zo heeft het kabinet een mandaat van de Kamer nodig om tijdens de NAVO-top akkoord te gaan met de verhoging van de NAVO-defensienorm. Oppositiepartijen als GroenLinks-PvdA en D66 lijken bereid dat te steunen.

Een ander gevoelig punt is het asielbeleid, de reden voor de uiteindelijke kabinetsval. De Kamer zal moeten bepalen of het kabinet op dit vlak nog voortgang mag boeken, en zo ja, op welke onderdelen.

Verkiezingen en Prinsjesdag

Het demissionaire kabinet moet binnenkort – op advies van de Kiesraad – een datum vaststellen voor de nieuwe verkiezingen. Vanwege de organisatorische voorbereiding door gemeenten wordt dat vrijwel zeker oktober.

Ondertussen moet het kabinet deze zomer ook gewoon werken aan de rijksbegroting voor 2026, die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd. De begroting zal mede worden gebaseerd op de economische vooruitzichten van het Centraal Planbureau, die in augustus verschijnen. (NOS)