Nu de Amerikaanse president Trump een handelsoorlog heeft ontketend, waarschuwt China dat Azië zich economisch beter moet beschermen. Op de achtergrond bereidt China een monetaire tegenaanval voor, met de yuan als wapen. Een van de strategieën: meer samenwerking in Azië, meer handel in de yuan. Deze week kwamen politieke leiders en zakenmensen uit tientallen landen samen op het Boao Forum in China om te spreken over de toekomst van Azië. "De wereld ondergaat diepgaande veranderingen met ontwikkelingen in unilateralisme, protectionisme en machtspolitiek", zei Chinees Zhang Jun bij de opening van het forum. Een duidelijke verwijzing naar de Verenigde Staten.

Vrees voor bewapening van de dollar

Dat de VS een krachtmiddel in handen heeft, daar is president Trump zich van bewust. Hij dreigde herhaaldelijk dat hij tarieven van 100 procent zou invoeren op goederen van landen als ze een poging zouden doen af te stappen van de dollar. Ook zouden adviseurs van Trump bezig zijn met een valuta-akkoord waarbij hij de waarde van de dollar wil verlagen. Een hoge dollar is ongunstig voor de VS, want dat maakt Amerikaanse producten duur. De lage waarde van de yuan is hem dan ook een doorn in het oog, want dat maakt het voor Amerikanen nog aantrekkelijker om goedkope spullen uit China te importeren.

China, de grootste handelspartner van meer dan 150 landen en regio's, handelt steeds vaker met de eigen munt. Dat China actief beleid voert op het promoten van de Chinese yuan, ziet ook Amba Tadaa, onderzoeker bij Geopolicity. "Niet alleen binnen Chinese initiatieven als de Belt and Road Initiative worden afspraken gemaakt over het gebruik van de yuan. China gebruikt ook samenwerkingsverbanden als de BRICS en de Asian Infrastructure Investment Bank om yuan-leningen te verstrekken." In 2023 deed China voor het eerst meer internationale transacties in eigen munt dan in de dollar. Vooral de handel met Rusland speelt daar een rol in. Sinds Rusland uitgesloten is van het internationale betalingssysteem Swift doet het land meer dan de helft van zijn internationale betalingen in de yuan.

Ook dit is een reden waarom Trump de oorlog in Oekraïne wilt beëindigen en de sancties tegen Rusland wil laten opheffen. Volgens Tadaa is het belangrijkste langetermijnvoordeel voor China van toegenomen internationaal gebruik van de yuan toegang tot goedkopere leningen. "Toegang tot kapitaal wordt in de 21ste eeuw steeds belangrijker. Of het nu gaat om investeringen te doen in klimaatmaatregelen, technologie of het vergroten van militaire paraatheid."

Geen vervanging voor de dollar

Dat de Chinese yuan steeds populairder wordt, ziet ook professor Xu Dingbo, verbonden aan de China Europe International Business School. Volgens Xu gaat het China er niet om de dollar te vervangen, maar om een "eerlijkere internationale economische orde te creëren waar er betrouwbare alternatieven zijn voor de dollar". Ook volgens Tadaa is het niet waarschijnlijk dat de dollar vervangen zal worden. Wel verwacht hij een meer gefragmenteerde wereldeconomie waarin verschillende machtspolen proberen om prioriteit te geven aan hun eigen monetaire autonomie. Of China landen zover krijgt om vaker gebruik te maken van de yuan zal eraan liggen of China vertrouwen kan opbouwen in het buitenland, aldus Tadaa. Fora als het Boao zijn een perfecte gelegenheid zich als ideale partner te presenteren.

De macht van de dollar

De Amerikaanse dollar is verreweg de meest gebruikte valuta in de internationale handel. In 2024 werd 88 procent van de wereldhandel gedaan in dollars. De VS heeft veel voordeel van de dominante positie van de munt. Zo is het voor de VS goedkoper om geld te lenen en heeft het land minder last van schommelingen in wisselkoersen bij het importeren van goederen. Daarnaast brengt de dominante positie ook politieke macht met zich mee. De VS kan bijvoorbeeld banken verbieden om transacties te doen met bepaalde landen. Zo werden Russische tegoeden ter waarde van 300 miljard dollar bevroren als sanctie voor de inval in Oekraïne. De afgelopen jaren worden steeds minder betalingen gedaan in Amerikaanse dollars en steeds meer in de Chinese yuan. In de afgelopen vijf jaar steeg het aandeel van de yuan in de wereldwijde betalingen van zo'n 2 naar bijna 5 procent. (NOS)