INGEZONDEN - De eerstvolgende algemene verkiezingen in Suriname staan op schema voor mei 2025. In Suriname wordt de president niet rechtstreeks gekozen door het kiezersvolk, maar vindt de verkiezing plaats in volksvertegenwoordigende lichamen, dat wil zeggen meestal in De Nationale Assemblee (DNA) of tezamen met de Districtsraad en Ressortraad. In Suriname is het presidentschap vanaf het begin tot en met 2020 ten deel gevallen aan de partij(en) met de meeste zetels.

Na 25 mei 2025 kan het zijn dat de huidige president Chandrikapersad Santokhi aan zijn tweede termijn begint of dat een nieuwe president gekozen wordt.

In Suriname is in de afgelopen maanden duidelijk gebleken dat er grote belangstelling bestaat voor het presidentschap. Sommigen hebben daar geen geheim van gemaakt; zij hebben openlijk verklaard dat zij president willen worden, terwijl anderen hun namen laten noemen door familie, vrienden of partijgenoten. In Suriname is een traditie gegroeid dat voorzitters van politieke partijen het idee hebben dat zij alle functies in het landsbestuur kunnen bekleden, i.e. president, vice-president en departementsdirecteur.

Als men de namen leest van de huidige aspirant-presidentskandidaten, is de vraag die opkomt: “Zijn zij de beste zonen en dochters in het land om leiding te geven aan de ontwikkeling en toekomst van Suriname?”

Profiel van een president

A. Wat doet deze personen geloven dat zij grootse ontwikkelingen voor het land kunnen realiseren?
B. Zijn hun ambities gestoeld op een solide basis van een duidelijke ontwikkelingsvisie over de richting die Suriname moet opgaan? Zijn zij ervan overtuigd dat zij de morele en fysieke integriteit hebben om daadwerkelijk inhoud te geven aan het presidentschap van Suriname?
C. Zijn zij zich ervan bewust dat het presidentschap een functie is met een roeping, die uitstijgt boven persoonlijke dromen en ambities? Dat het presidentschap inzichten en ideeën vereist die veel groter zijn dan de omvang van persoonlijke ego’s en enge partijbelangen?
D. Zijn zij zich ervan bewust dat het presidentschap niet automatisch voortvloeit uit het feit dat men de meeste zetels heeft behaald of bij de bevolking vrees oproept voor anderen of het onbekende? Dat Surinamers geen president zullen appreciëren die de stoel vijf jaar lang bezet houdt met een attitude van “laat de wal het schip maar keren”? Dat Surinamers geen president willen die de positie ziet als een prijs die hem politiek toekomt?
E. Surinamers willen een president die de belangen van het land vooropstelt, die de aspiraties van het volk belichaamt, die motiveert en inspireert en de juiste personen benoemt op de juiste plaatsen!
F. Suriname heeft behoefte aan een president die, dwars door partijlijnen heen, in een geest van saamhorigheid alle hulp en inzet gebruikt in het belang van het land. En voor zover wij het verleden in herinnering roepen en de geesten van voorbije tijden laten oprijzen, doen wij dat opdat wij de lessen hebben geleerd van de gemaakte fouten en het lijden dat ermee gepaard is gegaan!
G. Suriname heeft in de context van de huidige tijdgeest van de wereldwijde economische recessie een president nodig die de juiste inzichten heeft om een verdere verarming van het volk tegen te gaan. Dat uitbanning van armoede niet alleen inhoudt dat gezinnen driemaal daags te eten hebben, maar dat het ook gaat om toegankelijkheid tot gezondheidszorg, tot onderwijs, tot mogelijkheden voor het verdienen van een goed inkomen, tot handhaving van wet en recht en tot de bestrijding van corruptie. Kortom, tot een werkelijke beleving van een totale democratie en niet één die Fareed Zakaria typeert als “een onvrije en onrechtvaardige democratie, waar om de vijf jaar verkiezingen worden gehouden enkel en alleen om de politieke elite te legitimeren”!
H. De president moet in elke Surinaamse schoen kunnen staan, ongeacht in welke etnische of culturele wieg hij/zij het levenslicht heeft aanschouwd!
I. Beseffen de kandidaten dat wat ons land nodig heeft geen cynische politici zijn, die in de avondschemering van hun leven wanhopig vasthouden aan macht, posities en privileges?

Screening kandidaten

Nadat de partijen hun kandidaten bekendmaken, zouden alle kandidaten geestelijke en lichamelijke testen moeten ondergaan, waaruit moet blijken of zij geschikt zijn voor het leiden van de Republiek Suriname.

De Kamer van Koophandel en Fabrieken (KKF) zou ook alle kandidaten aan de tand moeten voelen over hoe zij de economie van het land verder willen ontwikkelen, hun concepten, hun prioriteitenschema en de hervormingen die zij van plan zijn uit te voeren.

KKF moet van tevoren aangeven dat zij geen populistische economische verhalen wil aanhoren, maar concrete plannen gebaseerd op cijfers en de te verwachten economische groei van de diverse sectoren, de te creëren arbeidsplaatsen en de momenten van meting hiervoor!

Helaas is in Suriname de selectie van president en vice-president nog steeds een volledige aangelegenheid van de politieke elite. Het Surinaamse volk kan en moet kiezen uit kandidaten die door de politieke elite zijn gescreend en accepteert wat het voorgeschoteld krijgt.

In Suriname weten de kiezers in het algemeen niet van tevoren wie de kandidaten zullen zijn voor het president- en vice-presidentschap. De gezondheid van potentiële kandidaten en hun vermogens worden evenmin bekendgemaakt. De Surinaamse kiezer stemt in feite op een presidentiële kat in de zak!

Een andere kwestie die aandacht verdient: samenwerken

Wat ook van belang is: wat gebeurt er na de verkiezingen? Zullen partijen die voor de verkiezingen geen akkoord kunnen bereiken, na de verkiezingen in landsbelang wél een gemeenschappelijke basis vinden voor samenwerking en vooruitgang? De coalitie in Nederland, met name tussen de PVV en VVD, laat zien dat partijen met uiteenlopende standpunten tot een samenwerking kunnen komen.

Verenigde Staten

De Amerikaanse president Abraham Lincoln heeft de wereld getoond hoe reeds in 1860 breuklijnen verbroken kunnen worden. In een bittere verkiezingsstrijd hadden zijn opponenten hem zwaar beledigd. Simon Cameron had Lincoln “een langarmige aap” genoemd, die “niets weet en niets goeds zal doen”, en Edwin Stanton verklaarde zelfs dat Lincoln leed aan een “pijnlijke imbeciliteit”.

Na gekozen te zijn tot president, nam Lincoln beide heren op in zijn kabinet en hij motiveerde zijn keuze door te stellen: “Wij hadden de sterkste en beste mannen nodig. Zij waren die sterkste en beste mannen. Ik had niet het recht om het land te beroven van hun diensten.”

Ook Barack Obama verbrak breuklijnen. Hij nam zijn rivalen in de verkiezingsstrijd op in zijn regering: Joe Biden werd zijn vice-president en Hillary Clinton zijn minister van Buitenlandse Zaken.

Obama wilde net als Lincoln geen ja-knikkers in zijn regering; hij wilde sterke persoonlijkheden met sterke meningen en scherpe debatten, omdat alleen op deze wijze de beste beslissingen worden genomen. Obama wilde voorkomen dat er groepsdenken zou ontstaan binnen zijn kabinet, waarbij iedereen akkoord gaat met iedereen en geen afwijkende meningen worden geventileerd.

Het getuigt van innerlijke kracht, overtuiging en eerbetoon aan de kwaliteiten van een leider om ook uit het reservoir van zijn tegenstanders de beste mensen te kiezen om hun talenten dienstbaar te maken aan de ontwikkeling van een land.

Maar in Suriname zijn wij anno 2025 nog steeds vastgeroest in een regeer- en bestuursstijl die in de afgelopen jaren geen veranderingen en geen verbeteringen heeft gebracht.

Politieke breuklijnen hoeven niet eeuwig te zijn. Zij kunnen worden overwonnen. Zij moeten worden overwonnen, want zij blokkeren de vooruitgang en welvaart van het land.

Maar breken met het verleden vereist een ander type leiderschap: hoge moraal, standvastigheid, moed, wijsheid en visie. Dit type leiders krijgt in Suriname niet de gelegenheid; zij worden buiten de deur gehouden. Het blijft elusief en ongrijpbaar.

Rudie Alihusain