Kindersterfte is een van de belangrijkste indicatoren voor de effectiviteit van een gezondheidszorgsysteem en de algemene sociaaleconomische ontwikkeling van een land. In Suriname is de afgelopen decennia aanzienlijke vooruitgang geboekt, met een daling van het aantal sterfgevallen onder kinderen jonger dan vijf jaar. Desondanks blijft het land achter bij het Caribisch gemiddelde, wat wijst op structurele problemen in de gezondheidszorg, vooral in rurale en inheemse gemeenschappen. Dit artikel onderzoekt de trends in kindersterfte, de onderliggende oorzaken van de aanhoudend hoge cijfers en vergelijkt de situatie in Suriname met die van andere Caribische landen. Daarnaast worden aanbevelingen gedaan voor beleidsverbeteringen om de overlevingskansen van kinderen te vergroten.

Historische ontwikkeling en recente trends
Sinds de jaren ’90 heeft Suriname een gestage daling in kindersterfte doorgemaakt, mede dankzij verbeterde gezondheidszorg en internationale ondersteuning. Volgens de Wereldbank is het sterftecijfer onder kinderen jonger dan vijf jaar gedaald van 34 per 1.000 levendgeborenen in 1990 naar 16 in 2020. Deze vooruitgang is grotendeels te danken aan succesvolle vaccinatieprogramma’s, betere pre- en postnatale zorg in stedelijke gebieden en verbeterde toegang tot schoon water en sanitaire voorzieningen. Toch is de daling de laatste jaren vertraagd, wat suggereert dat de meest eenvoudige interventies al zijn uitgevoerd, terwijl diepere, systemische problemen—zoals armoede en regionale ongelijkheid—moeilijker aan te pakken zijn.

Oorzaken van aanhoudende uitdagingen
Ondanks de vooruitgang blijft de kindersterfte in Suriname hoger dan in veel Caribische buurlanden. Een belangrijke oorzaak is de geografische ongelijkheid: in het binnenland, waar inheemse en Marrongemeenschappen leven, is de toegang tot gezondheidszorg beperkt vanwege afstand, gebrek aan infrastructuur en tekorten aan medisch personeel. Neonatale aandoeningen, zoals vroeggeboorten en infecties, zijn verantwoordelijk voor ongeveer 40% van de sterfgevallen (PAHO, 2022). Daarnaast spelen infectieziekten zoals malaria en luchtweginfecties nog steeds een grote rol, vooral in gebieden met slechte sanitaire voorzieningen. Sociaaleconomische factoren, waaronder armoede en beperkte gezondheidsvaardigheden, verergeren deze problemen verder.

Vergelijking met de Caribische regio en aanbevelingen
In vergelijking met andere Caribische landen presteert Suriname ondermaats. Cuba (5 per 1.000) en Barbados (10 per 1.000) hebben bijvoorbeeld aanzienlijk lagere kindersterftecijfers, dankzij sterkere gezondheidssystemen en universele zorgdekking. Om de kloof te dichten, zijn gerichte maatregelen nodig, zoals:

1.Uitbreiding van mobiele klinieken om afgelegen gemeenschappen te bereiken.

2.Intensivering van voorlichtingsprogramma’s over borstvoeding, vaccinaties en hygiëne.

3.Samenwerking met internationale organisaties (zoals UNICEF en PAHO) voor technische en financiële ondersteuning.

4.Verbetering van dataverzameling om problemen beter in kaart te brengen en beleid te sturen.

Economische relevantie van kindersterfte in Suriname
Kindersterfte is niet alleen een humanitaire kwestie, maar heeft ook significante economische gevolgen voor Suriname. Een hoog sterftecijfer onder kinderen jonger dan vijf jaar weerspiegelt bredere problemen in gezondheidszorg, onderwijs en productiviteit, die op de lange termijn de economische groei belemmeren. Hieronder worden de belangrijkste verbanden tussen kindersterfte en de economie uiteengezet.

1.Verlies aan Menselijk Kapitaal en Toekomstige Arbeidskrachten
Kinderen die overlijden voor hun vijfde levensjaar vertegenwoordigen een verlies aan toekomstige arbeidskrachten, wat de economische productiviteit op termijn aantast. Suriname heeft een relatief kleine bevolking (ongeveer 620.000 inwoners), waardoor elke verloren generatie een directe impact heeft op de beroepsbevolking. Gezonde kinderen groeien op tot productieve volwassenen die bijdragen aan de economie via werk, innovatie en belastinginkomsten.

2. Verhoogde Gezondheidsuitgaven en Productiviteitsverlies
Hoge kindersterfte gaat vaak samen met infectieziekten, ondervoeding en gebrekkige prenatale zorg, wat leidt tot hogere zorgkosten voor de overheid en gezinnen. Chronische gezondheidsproblemen bij kinderen (zoals ontwikkelingsachterstanden door malaria of diarree) verminderen hun leerprestaties en latere arbeidscapaciteit. Dit vertaalt zich in lagere productiviteit en hogere sociale uitgaven voor gezondheid en bijstand.

3. Impact op Gezinsinkomens en Armoedecycli
Gezinnen die een kind verliezen, lijden niet alleen emotioneel, maar ook economisch:
-Ouders missen werk door zorgtaken of rouw, wat inkomensverlies veroorzaakt.
-Medische behandelingen kunnen huishoudens in schulden storten (vooral in gebieden zonder verzekering).
-Overlevende kinderen in grote gezinnen krijgen vaak minder onderwijs en voeding, waardoor intergenerationele armoede in stand wordt gehouden.

4. Toerisme en Internationaal Imago
Een hoog kindersterftecijfer kan het internationale imago van Suriname als stabiel en ontwikkeld land schaden, wat investeringen en toerisme kan beïnvloeden. Landen met betere gezondheidsuitkomsten (zoals Barbados en Costa Rica) trekken vaak meer medisch toerisme en expats aan.

5. Macro-economische Gevolgen: SDG’s en Buitenlandse Financiering
Suriname heeft de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de VN onderschreven, waaronder SDG 3.2 (het uitbannen van vermijdbare kindersterfte). Falende vooruitgang kan:
-Toegang tot internationale financiering (bijv. van de Wereldbank of IMF) bemoeilijken.
-Donorgelden voor gezondheidsprojecten verminderen als Suriname achterblijft bij regionale peers.

Conclusie: Waarom Economen Dit Moeten Aanpakken
Het terugdringen van kindersterfte is niet alleen een morele plicht, maar ook een economische noodzaak. Investeringen in gezondheidszorg, sanitatie en onderwijs leiden tot:
-Een gezondere, productievere beroepsbevolking op de lange termijn.
-Lagere zorgkosten voor zowel gezinnen als de overheid.
-Betere internationale concurrentiepositie en stabielere economische groei.

Suriname kan zich geen hoge kindersterfte permitteren als het wil concurreren in de Caribische regio. Een geïntegreerd beleid—combinerend gezondheid, onderwijs en armoedebestrijding—is essentieel voor duurzame ontwikkeling.

Bronnen: Wereldbank, UNDP, PAHO, IMF (2023).

VES INZICHT #60