Chinese niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) worden steeds vaker ingezet als instrument om binnen de Verenigde Naties (VN) kritiek op het mensenrechtenbeleid van China te onderdrukken. Dat blijkt uit een onderzoek van het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ).

Het aantal Chinese en Taiwanese ngo’s met een consultatieve status bij de VN is in zeven jaar tijd bijna verdubbeld. Die status geeft toegang tot VN-bijeenkomsten, zoals de Mensenrechtenraad in Genève. Voorwaarde is dat een ngo onafhankelijk van overheidsinvloed opereert. Toch blijkt uit het ICIJ-onderzoek dat 59 van de 106 Chinese en Taiwanese ngo’s sterke banden onderhouden met de Chinese overheid. In minstens 46 gevallen bekleedt een bestuurslid tegelijkertijd een officiële functie binnen de Communistische Partij of de overheid.

Volgens het ICIJ worden deze ngo’s actief ingezet om het regeringsverhaal van China te promoten en kritische stemmen te intimideren of buitenspel te zetten. Tijdens sessies van de VN-Mensenrechtenraad domineren deze organisaties de beperkte spreektijd met pro-Chinese boodschappen, wat kritische ngo’s – zoals die van Tibetanen of mensenrechtenadvocaten – nauwelijks nog een stem geeft.

Courtney Fung, expert in China’s internationale machtspositie, benadrukt dat China de spreekbanken vult met ‘bevriende’ ngo’s, zodat er nauwelijks ruimte overblijft voor kritische vragen. Ook belangenbehartiger Mélanie Blondelle van de International Campaign for Tibet bevestigt een toenemende agressie tegen Tibetaanse sprekers en mensenrechtenactivisten. “Er worden bewust obstakels opgeworpen om China-kritische ngo’s de toegang tot de VN te ontzeggen of te vertragen,” aldus Blondelle.

Onder Xi Jinping heeft de ngo-sector in China een forse transformatie doorgemaakt, met strengere regels, meer toezicht en toenemende buitenlandse activiteiten. In 2024 spraken Chinees-georiënteerde ngo’s bijna 300 keer tijdens VN-bijeenkomsten, tegenover slechts 13 keer in 2018. Geen enkele keer werd daarbij kritiek geuit op het Chinese beleid.

China’s groeiende invloed in de VN is mede mogelijk gemaakt door zijn rol als grootste geldschieter na de VS, en als permanent lid van de Veiligheidsraad. Volgens onderzoek van Fung krijgen landen die in de Algemene Vergadering stemmen in lijn met China, opvallend vaak VN-leiderschapsposities toebedeeld. Nu de VS onder voormalig president Trump zich uit diverse VN-organisaties heeft teruggetrokken, lijkt China steeds meer dat vacuüm in te vullen. (NOS)