Het aantal illegale goudmijnen in Suriname blijft fors toenemen. Dat melden Surinaamse media en natuurbeschermingsorganisaties. Vanwege het gebruik van het giftige cyanide in de goudmijnen groeien de zorgen over het milieu en de leefomstandigheden van verschillende bevolkingsgroepen in het land.

Het is niet bekend hoeveel illegale mijnen er precies zijn in de onbewoonde delen van het Surinaamse regenwoud. Wel duidelijk is dat deze gigantische goudmijnen veelal in handen van Chinezen zijn, en dat er gebruik wordt gemaakt van cyanide, een giftige stof die in de mijnbouw wordt ingezet om goud uit gesteente te scheiden. Dat blijft niet zonder gevolgen voor mens en natuur, aldus milieudeskundigen in Suriname.

Officieel mogen slechts twee grote multinationals die in Suriname actief zijn cyanide gebruiken bij de goudwinning. Zij doen dit onder uiterst strenge veiligheidsprotocollen. Maar doordat er nauwelijks toezicht is in het uitgestrekte binnenland, krijgen illegale goudzoekers uit China en ook Brazilië vrij spel.

Politici

In het verleden zijn vanuit de politiek meerdere beloftes gedaan om de illegale goudwinning aan te pakken. Zo werd voorgesteld om belasting te innen bij de goudzoekers, maar dit voorstel werd niet opgevolgd. Ook werden er door milieuactivisten meldingen gedaan bij justitie en diverse (milieu)organisaties over vervuiling. Ondanks bewijs was het toch niet mogelijk om goudzoekers verantwoordelijk te houden voor de zichtbare gevolgen van cyanidegebruik in het regenwoud.

Een van die Surinaamse activisten is milieudeskundige Erlan Sleur van natuurbeschermingsorganisatie Probios. Hij maakt zich al jaren zorgen over de ernstige vervuiling van het Brokopondo-stuwmeer en het Surinaamse binnenland. "De Chinese goudzoekers krijgen van bepaalde politici alle vrijheid. Mensen met grote belangen en veel macht."

Het gebruik van cyanide in Suriname is omstreden en heeft eerder al voor problemen gezorgd in de jungle. De stof wordt vermoedelijk in grote hoeveelheden vanuit China naar Suriname geïmporteerd. Zodra ijzercyanide in contact komt met de uv-stralen van de zon worden de chemicaliën geactiveerd tot het giftige cyanide.

In 2023 sloeg een boot om met vijftien zakken ijzercyanide aan boord, waardoor de stof in het Brokopondo-stuwmeer terechtkwam. Dit stuwmeer is even groot als de provincie Utrecht en van groot belang voor het dagelijks leven in de inheemse dorpen. De leefgemeenschappen in het binnenland gebruiken het water om te drinken, te koken en zich te wassen.

'Tijdbom'

Twee jaar na het ongeval ziet Sleur dat de goudwinning in het binnenland nog altijd toeneemt. "Mijnbouwafval wordt nog steeds in het stuwmeer gedumpt. Het is een tikkende tijdbom doordat het gif alle kanten opgaat. Het kan letterlijk van alles doden", zegt hij.

"Goudwinning is totaal vernietigend. Niet alleen voor het aquatisch leven. Bossen worden afgebrand, er wordt flink gegraven en rotsen worden verwoest om aan goud te komen. Hierdoor komen ook natuurlijke gifstoffen en zware metalen vrij."

Sleur vindt het daarnaast frustrerend dat de inheemse bevolking en de marrongemeenschap niet worden geholpen als het gaat om de gevolgen voor hun gezondheid.

"Ze worden als tweederangsburgers beschouwd. Ze hebben geen toegang tot goede communicatie. De overheid doet er niets aan. Ze kunnen ook projecten opzetten zodat deze mensen wordt geleerd hoe ze veilig hun eigen vis kunnen kweken. Er wordt niet geholpen met schoon drinkwater. Ze worden aan hun lot overgelaten", zegt hij. "Ik hoop dat de nieuwe president en de regering iets zullen doen. Ik ga ervan uit dat ze een geweten hebben."

Vloek

De gevolgen van de illegale goudwinning oplossen is volgens de milieudeskundige niet makkelijk. Weinig mensen zijn zich volgens hem bewust van de schade. "Daarnaast zijn er overal economische verstrengelingen."

"Het heeft ook te maken met goed bestuur", vervolgt Sleur. "Goudwinning is massaal geworden. Zolang er corruptie is, zal de gemeenschap er niet van profiteren. Er zit ook een bepaalde druk van buitenaf op Suriname. De vraag is er, en dus blijft het een probleem." (NOS)