Een festival met tientallen Afro-Caribische eetkramen, sport, dans en muziek, verspreid over vier weekends in juli en augustus. Dit weekend begint het van oorsprong Surinaamse festival Kwaku, dat voor de vijftigste keer wordt gehouden in Amsterdam. Wat begon als voetbaltoernooitje in de Bijlmer, is inmiddels uitgegroeid tot een festival dat jaarlijks ruim 120.000 bezoekers trekt. Met onder meer optredens van artiesten als Jonna Fraser, Bokoesam en Architrackz heeft het Kwaku Summer Festival in het Nelson Mandelapark in Amsterdam-Zuidoost zich ontwikkeld tot een begrip in de hoofdstad en daarbuiten.

In 1975 werd Kwaku (toen nog Kwakoe) voor het eerst gehouden. De Stichting Jongeren Centrum Kwakoe organiseerde een kleinschalig voetbaltoernooi, verspreid over meerdere weekends, met als doel om kinderen uit de Bijlmer die niet met vakantie konden een fijne zomer te geven. Tussen de hoogbouw op de sportvelden van SV Bijlmer werd het toernooi gespeeld. In eerste instantie was het een competitie tussen bewoners van de verschillende flatgebouwen, maar later trokken voetbalteams vanuit het hele land naar Zuidoost om tegen elkaar te spelen, vertelt Kwaku-oprichter en oud-bestuurder Roy Groenberg. "Helemaal toen bekend werd dat zo nu en dan scouts van professionele voetbalclubs kwamen kijken."

Door deze populariteit ontstond er volgens de organisatie "een levendige handel van eten en drinken vanuit de kofferbak van geparkeerde auto's". Het festival is nog steeds verspreid over meerdere weekenden, maar Kwaku is in grootte niet meer vergelijkbaar met het kleinschalige voetbaltoernooi van de jaren 70. "Het zomervoetbaltoernooi werd dé plek om elkaar weer te ontmoeten en gezellig met elkaar te zijn. Daardoor is het uitgegroeid tot het grote festival dat het nu is", stelt Groenberg. Volgens Groenberg heeft Kwaku ook bijgedragen aan de sociale cohesie in het stadsdeel. "Niet alleen Surinaamse en Antilliaanse mensen kwamen het festival bezoeken. Ook Ghanezen, Turkse mensen, Marokkanen en Nederlanders. Alle inwoners van de Bijlmer kwamen en komen op het festival af."

Dat beaamt Vincent de Kom. Hij is stadsdeelbestuurder van Amsterdam-Zuidoost en noemt het festival belangrijk voor Zuidoost en de rest van Nederland. "Mensen komen uit het hele land en zelfs uit Suriname naar het festival", zegt hij. De Kom kent Kwaku goed; hij kwam er voor het eerst als klein kind, toen zijn opa hem ernaartoe meenam. "Hij ging met mij en mijn broertjes naar Kwaku en vertelde dan over onze familiegeschiedenis, Suriname en slavernij." De stadsdeelbestuurder is achterkleinkind van de Surinaams-Nederlandse schrijver en verzetsman Anton de Kom. "Mijn opa vond het heel belangrijk dat je je wortels kent en daarom wilde hij Kwaku laten zien."

Een belangrijk aspect van Kwaku is dat het een intergenerationeel festival is, waar mensen van alle leeftijden op afkomen, legt hij uit. "Volgens familietraditie was mijn opa op Kwaku ook bezig met verhalen vertellen." Het festival symboliseert volgens De Kom wat Amsterdam-Zuidoost is: divers, groen en bruisend. "De diversiteit wordt tijdens Kwaku gevierd. Het festival is net als Zuidoost een product van diversiteit: een fijne plek waar je met elkaar geniet van muziek, dans en sport." Amsterdam-Zuidoost had in de jaren 70 een slechte reputatie vanwege drugscriminaliteit en armoede in de Bijlmer. Het stadsdeel heeft volgens De Kom mede dankzij zowel de inzet van de bewoners als het festival een positieve ontwikkeling doorgemaakt. "Daardoor is Zuidoost het diverse en bruisende stadsdeel dat het nu is."

Groenberg is blij om te zien dat iets dat in de Bijlmer is begonnen, na 50 jaar nog steeds wordt georganiseerd. "Ik hoop dat Kwaku een voorbeeld kan zijn voor buurten in heel Nederland en nog lang zal voortbestaan." (NOS)