Het aantal niertransplantaties in Nederland piekte vorig jaar: 1.129 mensen kregen een nieuwe nier. Tegelijkertijd neemt ook het aantal mensen met nierproblemen toe, blijkt uit navraag van NU.nl. Dat komt door onder meer een ongezonde leefstijl, met bijvoorbeeld te veel zout eten. Er worden steeds meer nieren getransplanteerd. Tien jaar geleden kregen 987 mensen een nieuwe nier, vorig jaar waren dat er 1.129, blijkt uit cijfers van de Nederlandse Transplantatiestichting (NTS). Daarvoor zijn meerdere oorzaken te noemen, waaronder dus een ongezonde leefstijl. Eerder bleek al dat het aantal levertransplantaties is toegenomen door ongezond eten, maar die leefstijl beïnvloedt dus ook onze nieren.

Nierschade is een groeiend probleem in Nederland. Momenteel lijden 1,8 miljoen mensen aan chronische nierschade, zegt Annemiek Dorgelo van de Nierstichting. "Daar komen jaarlijks 130.000 mensen met nierschade bij. Chronische nierschade kan leiden tot nierfalen, waarbij vaak dialyse of een transplantatie nodig is." Dialyse is een behandeling waarbij een machine afvalstoffen uit je bloed haalt, omdat de nieren dat niet meer kunnen. Het "nierprobleem" in Nederland verergert al tientallen jaren, en zal de komende twintig jaar alleen maar groter worden als we niets doen, stelt transplantatiechirurg Cyril Moers van het UMCG.

Minder zout eten kan aantal transplantaties verkleinen

"Minder zout eten helpt je nieren gezond te houden en schade te voorkomen. Dat kan het aantal transplantaties helpen verkleinen", zegt Dorgelo. "Je mag maximaal 6 gram zout per dag om gezond te blijven." Ter vergelijking: dat zijn ongeveer drie halve theelepels. In werkelijkheid eten we drie volle. Het RIVM heeft berekend dat er in tien jaar tijd 150.000 gevallen van nierschade en 250 gevallen van nierfalen waarbij dialyse of transplantatie nodig is, voorkomen kunnen worden als iedereen zich aan die limiet zou houden.

Hoewel we volgens het laatste onderzoek van het RIVM minder zout zijn gaan eten, nemen we nog steeds "veel te veel zout tot ons", schrijven de onderzoekers. In 2021 kreeg de helft van de mannen meer dan 11 gram zout per dag binnen en 50 procent van de vrouwen meer dan 8 gram per dag. Hoewel sommige mensen minder zout zijn gaan eten, ziet Moers het nog steeds niet rooskleurig in. "Tientallen jaren geleden zijn we al gestart met veel meer zout eten, mogelijk zien we daar nu de gevolgen van", zegt diëtiste Esther van Etten. Dat beaamt Moers, al benadrukt hij dat zout eten niet de enige boosdoener is. Naast vergrijzing leiden ongezond eten en overgewicht vaker tot aandoeningen als diabetes en hart- en vaatziekten. Die aandoeningen veroorzaken vaak nierproblemen.

"De VS is onze toekomst", zegt de chirurg. Daarmee doelt hij op de grote aantallen ongezonde mensen in dat land door onder meer overgewicht en armoede. "We gaan dat hier ook krijgen, want ziektes als diabetes en een hoge bloeddruk zijn heel slecht voor je nieren." Volgens Moers veroorzaken die aandoeningen de meerderheid van de gevallen van nierfalen. (NU)