Stichting FinanceSuriname heeft op 23 februari 2025 een expertmeeting voor genodigden in Nederland georganiseerd. De expert leden hebben zich gebogen over de vooraf opgestuurde kernvraag: “Hoe kan Suriname zich ontwikkelen met de opbrengsten uit de olie-industrie?”. De bijeenkomst (van 10.15 uur tot 16.15 uur) heeft plaats gevonden in Van der Valk Hotel Breda in Nederland. De keynote spreker was de heer Annand Jagesar, CEO van Staatsolie. Alle genodigden hebben vooraf een document van Dennis Lapar, directeur van Stichting FinanceSuriname ontvangen. In het document was een gedeelte van de CHATGPT- analyse opgenomen. CHATGPT geeft aan, dat er verschillende manieren zijn hoe Suriname zich kan ontwikkelen met de opbrengsten uit de olie-industrie:

1. *Goed bestuur en transparantie*

Voor het succes van de ontwikkeling van Suriname met de opbrengsten uit olie is goed bestuur essentieel. Dit houdt in:

- *Anti-corruptiemaatregelen*: Het verminderen van corruptie in de overheid en de olie-industrie is cruciaal voor het efficiënt en eerlijk beheren van de olie-inkomsten.

- *Transparantie in de olie-industrie*: Het implementeren van transparantie-initiatieven zoals het Extractive Industries Transparency Initiative (EITI) kan helpen bij het beheren van de olie-inkomsten en het vergroten van vertrouwen in de overheid.

2 *Verantwoord financieel beheer*

Het is van cruciaal belang dat Suriname de olie-inkomsten zorgvuldig beheert om een stabiele en duurzame economische groei te waarborgen. Dit kan op verschillende manieren:

- *Soevereine vermogensfondsen*: Veel olieproducerende landen richten een zogenaamd soeverein vermogensfonds op, waarin olie-inkomsten worden opgeslagen en belegd voor toekomstige generaties. Dit helpt het land om niet afhankelijk te zijn van de fluctuaties in olieprijzen.

- *Verantwoorde staatsuitgaven*: Zorg ervoor dat de olie-inkomsten worden besteed aan duurzame projecten en het versterken van publieke diensten, zoals gezondheidszorg, onderwijs en infrastructuur, in plaats van ondoelmatige of korte-termijn gerichte uitgaven.

3. *Diversificatie van de economie*

Een belangrijke uitdaging voor Suriname is om de afhankelijkheid van de olie-industrie te verminderen. De olieprijzen zijn volatiel, wat betekent dat het land kwetsbaar is voor schommelingen in de wereldmarkt. Door de opbrengsten uit olie te investeren in andere sectoren kan Suriname de economische basis verbreden en veerkrachtiger maken.

- *Landbouw en agro-industrie*: Suriname heeft een rijke landbouwsector die verder kan worden ontwikkeld. Investeren in duurzame landbouwtechnieken, verwerking van landbouwproducten en export kan zorgen voor een stabiele bron van inkomsten, naast olie.

- *Toerisme*: Suriname heeft een rijke culturele en ecologische biodiversiteit die kan bijdragen aan een groeiende toerismesector. Investeringen in infrastructuur, marketing en natuurbescherming kunnen het toerisme stimuleren.

- *Hernieuwbare energie*: Investeren in zonne-energie, waterkracht en andere hernieuwbare energiebronnen kan het land minder afhankelijk maken van olie en tegelijkertijd een duurzame toekomst garanderen.

4. *Infrastructuurontwikkeling*

5. *Onderwijs en arbeidsmarkt*

6. *Milieu- en klimaatverantwoordelijkheid*

Samenvatting:

De olie-industrie biedt Suriname een kans voor economische groei, maar alleen als de inkomsten op een verantwoorde en duurzame manier worden beheerd. Het is essentieel dat Suriname de opbrengsten uit de olie-industrie gebruikt om de economie te diversifiëren, de infrastructuur te verbeteren, de onderwijs- en arbeidsmarktomstandigheden te versterken, en goed financieel beheer en transparantie te waarborgen. Het is van groot belang dat het land een evenwicht vindt tussen het benutten van de olievoorraden en het creëren van een duurzame toekomst voor zijn bevolking.

Het programma van de expertmeeting:

10.15 uur – 10.45 uur Ontvangst /10.45 uur - 11.00 uur Inleiding (Dennis Lapar, directeur FinanceSuriname)/11.00 uur - 12.30 uur Keynote presentatie (Annand Jagesar, CEO Staatsolie) en de besteding van de olie-inkomsten vanaf 2028/12.30 uur - 14.00 uur Lunch (inclusief netwerken)14.00 uur - 16.00 uur Olie-inkomsten en de welvaart en welzijn in Suriname@/16.00 uur - 16.15 uur Dankwoord (Dennis Lapar)

De genodigden

De genodigden hebben de gelegenheid gekregen (maximaal 5 minuten) om hun eigen analyse te presenteren. Over de voorstellen van de expert leden was er geen ruimte om te discussiëren. Suggesties waren welkom. In de 5 minuten presentaties moesten de expert leden kort hun analyse c.q. voorstel weergeven.

Aanbieding van de analyses/voorstellen van de Expert leden

Afgesproken is, dat de expertleden hun bevindingen op papier zetten. Stichting FinanceSuriname zal alle analyses/voorstellen bundelen en het gehele document aanbieden aan Staatsolie Maatschappij Suriname N.V., de regering van Suriname, het parlement van Suriname, de commissie onder leiding van de heer Marten Schalkwijk, de media en de politieke partijen, die meedoen met de verkiezingen van 25 mei 2025.

Stichting FinanceSuriname

Stichting FinanceSuriname heeft vanaf 2008 tot en met 2024 jaarlijks een congres in Nederland georganiseerd. Op elk congres is over de volgende sectoren gesproken: Outsourcing & Offshoring naar Suriname, Landbouw & Veeteelt, Toerisme, Remigratie en overwinteren in Suriname en Aandacht voor de senioren in Suriname. Stichting FinanceSuriname promoot deze sectoren.

Welvaart en Welzijn voor alle Surinamers?

De inkomsten uit de olie-industrie bieden Suriname veel mogelijkheden voor de economische ontwikkeling. Vele Surinamers maken zich echter zorgen over de besteding van de inkomsten door hun regering. Zullen de inkomsten op een goede wijze worden beheerd? Zullen de inkomsten niet “verdampen”? Zal er eindelijk welvaart en welzijn zijn voor alle inwoners van Suriname?

Deze vragen zijn moeilijk te beantwoorden. Suriname heeft de afgelopen 50 jaren laten zien, dat geen enkele regering erin is geslaagd om welvaart en welzijn voor de Surinamers te brengen. Suriname slaagt er niet in om de inkomsten op een eerlijke wijze te besteden. Suriname wordt door hun eigen inwoners flink benadeeld. Vele Surinamers betalen geen belasting of zorgen ervoor, dat zij de belastingen ontwijken. Met de goud- en houtconcessies wordt er op een slinkse wijze geopereerd. Daardoor mist Suriname vele inkomsten uit de goud- en houtsector. De visserijsector moet ook nader onder de loep worden genomen. De super rijke personen in Suriname beleggen hun gelden veelal in het buitenland. Waarom worden de Surinamers, die een goed ondernemersplan hebben, niet door hun super rijke landgenoten geholpen met de benodigde financiering? Waarom hebben de politici hun vermogen niet vastgelegd bij de notaris? Waarom wachten zij op een wet, die al jaren niet van de grond komt?

Waarom willen personen de politiek ingaan? Om zichzelf te verrijken? Of om hun land te dienen en helpen te ontwikkelen? In de afgelopen 50 jaar hebben de inwoners van Suriname gezien hoe personen, die niets hadden, rijk zijn geworden en vermogen hebben vergaard door in de politiek te gaan. Deze politici zijn rijk geworden en het land Suriname is berooid achter gebleven. En vele Surinamers met een modaal inkomen zijn arm geworden. De arme Surinamers zijn niet uit de armoede geraakt.

Genoeg stof voor de expert leden en voor de bevolking van Suriname om hierover na te denken. De olievondsten zullen ervoor zorgen, dat er vanaf 2028 voldoende inkomsten richting de overheid zullen gaan. In 2023 heeft Staatsolie ca 335 miljoen US $ afgedragen aan de Surinaamse overheid. Binnenkort zal bekend worden gemaakt welk bedrag Staatsolie in 2024 in de staatskas heeft gestopt.  De inkomsten van Staatsolie zijn niet toereikend om de uitgaven van de overheid te financieren. Zonder de inkomsten van de Staatsolie zou de armoede in Suriname nog veel erger zijn.

Tot slot

Beste mensen, welke bedrag zal Staatsolie vanaf 2028 afdragen? Wij praten dan over miljarden US $.  Welvaart en Welzijn voor alle Surinamers?  Ja zeker!! De bevolking van Suriname moet hiervoor zorgen. Goed bestuur is de sleutel. De bevolking moet ervoor zorgen, dat er deskundige en integere personen in het bestuur van Suriname gekozen worden. Suriname stevent af op de status van een olie- en gasstaat. Er zal voldoende inkomsten zijn voor alle Surinamers. De Surinamers moeten nu laten zien dat zij één volk zijn. Suriname heeft alle bevolkingsgroepen nodig. De Surinamers moeten ervoor zorgen, dat de inkomsten van alle bedrijven in Suriname blijven en in Suriname worden geïnvesteerd.

De expert leden van 23 februari doen een beroep op de regering van Suriname om de CEO van Staatsolie Maatschappij Suriname N.V. – de heer Annand Jagesar – te handhaven. De heer Annand Jagesar is een deskundige en integere persoon, waarvan akte.

Dennis Lapar

Directeur van Stichting FinanceSuriname