Donald Trump: Verenigde Staten

Nog voor het begin van zijn 2e termijn als president van de Verenigde Staten (VS) was al  voorspeld dat Trump‘s beleid ontwrichtend zal zijn voor een toch al wanordelijke wereld.en misschien een volatieler periode in de wereld zal ontketenen. Trump wil het Panamakanaal terug, Canada moet de 51ste staat worden en Groenland toevoegen bij de VS.

“Een zeer belangrijke geopolitieke ontwikkeling zal zijn hoe Trump omgaat met zijn bondgenoten, tegenstanders en concurrenten. Gezien zijn uitspraken om hogere tarieven op te leggen aan China en andere landen met een handelsoverschot met de VS kan dit leiden tot een intense wereldwijde handelsoorlog”. Trump staat niet bekend als een president met een ideologie, maar hij gelooft heilig dat Amerika tarieven kan gebruiken als een knuppel in de buitenlandse politiek van zijn land.

Het handelsprotectionisme van de VS zal ongetwijfeld gevolgen hebben voor niet alleen de Amerikaans-Chinese, de Amerikaans-Canadese en de Amerikaans-Mexicaanse betrekkingen, maar ook voor de wereldeconomie. Inmiddels heeft Trump hogere tarieven afgekondigd voor Canada, China en Mexico, maar die zijn ondertussen uitgesteld en/of aangehouden.

De wederkeer van Trump laat duidelijk zien hoe groot de effecten van leiders kunnen zijn op het buitenlandbeleid van hun landen. Oude politieke leiders worden uitgehold en vervangen door nieuwe leiders die een ander pad in inslaan, vooral in internationale betrekkingen. Nergens is dit zo helder en duidelijk als in de VS.

Trump geeft “de voorkeur aan een confronterende aanpak, antagonisme, onverzettelijkheid en bluf boven Biden’s allianties en handelsovereenkomsten om economische belangen en nationale veiligheid te beschermen.

Een nieuwe schokgof van Trump is dat de VS Gaza wil overnemen en een soort Riviera van wil maken. Of dit  zal gebeuren moet worden afgewacht, maar de VS moet nooit worden onderschat. Zij hebben de macht, de middelen en de stamina om dit te doen. De wat men noemt gargantuan (=enorme )kosten weerhoudt hen er niet van om oorlogen te voeren. Volgens de Amerikaanse historicus, Harry Stout is de norm van het Amerikaans nationaal leven: oorlog voeren. Stout telt ruim 280 militaire interventies waarbij de Amerikanen betrokken waren in iedere uithoek van de wereld. In eigen land voerden de Amerikanen 29 oorlogen tegen de Indiaanse bevolking.

President Xi Jinping van de Volksrepubliek China

Aan de andere kant van de Stille Oceaan zal 2025 één van de meest uitdagende jaren van de 13-jarige heerschappij van president Xi zijn. De economie van China verkeert in een slechte staat te vergelijken met de Aziatische financiële crisis van eind jaren negentig. Duizenden mensen zijn werkloos, er hangt een sfeer van pessimisme, president Xi moet al de Chinese gezinnen helpen om hoop en vertrouwen te hebben in zijn beleid; hij moet zijn volk reden geven om te blijven geloven in de Chinese Droom

Lang voor de terugkeer van Trump waren de Chinezen al begonnen hoe zij hun strategieën Trump-proof kunnen maken. Het blad de The Economist merkt in zijn jaarlijkse publicatie The World Ahead in 2025 op dat Chinese bedrijven al naar het buitenland uitbreiden om handelsbarriéres te omzeilen en om nieuwe markten aan te boren in het Globale Zuiden.

Xi zal moeten streven naar nieuwe bronnen van groei, vergroten van zijn invloed en wereldleiderschap +handhaven van zijn binnelandse stabiliteit.

Zijn initiatieven in het Belt and Road project en zijn belangrijke invloed in de BRICS-groep zorgen ervoor dat Xi zich ontwikkeld tot een soort peetvader van het modiale zuiden China zal doorgaan met de verdediging van zijn kernbelangen via assertieve acties in de Straat van Taiwan en de Zuid-Chinese Zee.

Azië roert zich

In de schaduw van een assertief China en striidlustige VS, roert Azië zich ook

De Japanse premier Shigeru Ishiba is van mening dat de spil voor de veiligheid van met name Oost -Azië de alliantie is tussen de VS en Japan. Met Joe Biden smeedde Japan een netwerk van trilaterale veiligheidsheid partnerschappen die het graag in stand wil houden tijdens het presidentschap van Trump.

Aan het pacifisme vastgelegd in de Japanse grondwet sedert de Tweede Wereldoorlog tilt  premier Ishiba niet zo zwaar. Hij heeft een ambitieuze visie voor een sterke verdedigingslinie in een sterk Japans leger dat regionale dreigingen kan afslaan. De overeenkomst met betrekking tot de stationering van Amerikaanse troepen op Japanse bodem zal waarschijnlijk niet worden herzien.

Het valt te betwijfelen of de Amerikanen, maar ook delen van Noord -Azië (China, Zuid- en Noord-. Korea de opbouw van een sterk Japans leger toejuichen. Zuid Korea is in beroering vanwege de perikelen rondom de afzetting van president Yoon. Bij het kiezen van een nieuwe president, waarschijnlijk afkomstig van de De Democratische Partij (DP)zal de relatie met Japan bekoelen of misschien verslechteren, want de DP heeft de “olijftakpolitiek” ( symbool van Vrede)van president Yoon ten aanzien van Japan omschreven als ‘vernederende diplomatie’.

Terwijl de Zuidkoreaanse  president Yoon in ongenade is gevallen, lijken de sterren gunstig te staan voor buurman Kim Jong Un van Noord-Korea. Het kluizenaarskoninkrijk is nu minder geisoleerd nadat president Kim een liefdesrelatie is aangegaan met president Poetin, ja zelfs een defensieverdrag tekende met Rusland.

Maar Kim is ook een loverboy, want hij en Trump hebben tussen 2018 en 2019 in totaal 27 “liefdesbrieven” met elkaar uitgewisseld die vermoedelijk beiden hebben bewaard, het zou nog van pas kunnen komen. Dit alles zet president Kim in 2025 op een meer solide basis om zijn regime te laten overleven en dat zijn land erkend wordt vanwege ook zijn verbeterde nucelaire en rakettechnologie die dankzij Poetin sterk verbeterd zijn.

India

Naast het beheren van de relaties met de Volksrepubleik China en ook Rusland moet Trump ook de relaties met India in goede banen leiden.

In Nieuw Delhi heeft premier Narendra Modi al een antwoord, namelijk, Vishwamitra, een Sanskriet woord dat zich vertaalt als “iedereens vriend”. Dit doet denken aan andere slogans, zoals Mao’s “laat honderd bloemen bloeien” of Yudhoyono’s “nul vijanden, duizenden vrienden”.

Modi heeft de VS kunnen overtuigen dat hij de Russische olie nodig heeft om de economie te  laten  groeien en ook veel Chinese investeringen.

Narendra Modi ontleent zijn diplomatieke invloed aan het feit dat India overal aanwezig is, met name in BRICS en de QUAD (= diplomatieke partnerschap van Australië, India, Japan en de VS). Met een gematigd handelsoverschot is Modi optimistich dat Trump waarde hecht aan stabiele banden met India mede in het licht van hun gemeenschappelijke zorgen over China.

Maar Modi speelt hoog spel door op Noord-Amerikaans grondgebied Sikh separististen te vermoorden; beschuldigingen die India ontkent, omdat zij van mening is dat de Khalistan beweging een terroristische organisatie is. De betrekkingen met Bangladesh blijven gespannen vanwege de veiligheid van de hindoe minderheid in Bangladesh en het asiel dat India heeft verleend aan de afgezette leider Sheikh Hasina.

Zuidoost-Azië zal zich aanpassen

De 77-jarige Maleisische premier, Anwar Ibrahim is van mening dat het goed zal gaan met Zuidoost-Azië. Een groot deel van de wereld beschouwt deze regio als het gebied met het grootste groeipotentieel, omdat het meelift op de golf van groei en industrialisatie door bedrijven die op zoek zijn naar andere lokaties, buiten China.

Premier Ibrahim is een zeer ambitieuze man die op zoek is naar wereldwijd staatsmanschap via het voorzitterschap van de ASEAN. Ibrahim hekelt de “oude unipolaire wereld” en roept op tot herziening van het modiale financiële systeem dat “het DNA draagt van de Bretton Woods-instellingen die nog steeds het mondiale Noorden bedienen ten koste van het mondiale Zuiden. Het is volgens Ibrahim de hoogste tijd dat het mondiale Zuiden op de voorgrond treedt en de bestaande structuren verandert die “ontwikkelingslanden “marginaliseren”.

Het regionale leiderschap van Ibrahim kan betwist worden door de nieuwe Indonesische president Prabowo Subianto, die in 2024 een sterk mandaat kreeg van de kiezers. Direct nadat hij was beëdigd, begon hij aan een wervelende diplomatieke tour met bezoeken aan China en de VS, wat aantoont dat hij Indonesië in het hart van de internationale diplomatie wil plaatsen.

Indonesie zal onder Prabowo aandringen op assertiever beleid.in multilarerale organisaties. De aankondiging van de BRICS-partnerschapsstatus is direct gevolgd dat het meest bevolkte land van Zuidoost-Azië klaar staat voor het volledig BRICS-lidmaatschap. Dit beleid van Prabowo illustreert dat Indonesië de nadruk wil leggen op “groeigerichte ontwikkeling”.

Het wereldwijde activisme van president Prabowo Subianto ilustreert één waarheid: “leiders hebben sterke  nationale en internationale steun nodig zodat zij hun land tot ontwikkeling kunnen brengen en door moeilijke tijden kunnen loodsen”.

Trump’s tarievendiplomatie, zijn wens om Gaza over te nemen, Groenland en het Panama kanaal en Canada de 51ste staat van de VS te maken, weerspiegelen zijn geloof dat de VS de macht heeft om alles te doen en te nemen wat hij wil. Maar hij zal spoedig ontdekken dat de tijd van de unipolaire wereld allang voorbij is en dat de hedendaagse multipolaire wereld niet zo makkelijk zal buigen naar de wensen van Washington.

Rudie Alihusain

Bronnen:Meet the 10 world leaders to watch in 2025, The Straits Times, 4 januari 2025